پيدايش هنرهاي رزمي در کره
بارزترين مدارک موجود در مورد تکواندو, نقاشيهاي ديواري معابد است. تصاوير موجود حاکي از مطالبي است که بيشک مربوط به نوعي هنر رزمي است. با وجود اين مشخص نيست که نوع اين هنر رزمي چيست. در اسناد تاريخي بازمانده از امپراطوريهاي گذشته به واژه «سو باک» بر ميخوريم که عبارت از هنر رزمي بوده که در آن از دستها و پاها استفاده ميشده است.
کشور کره فاقد اسناد تاريخي منسجم و اختصاصي در مورد هنرهاي رزمي است. با در نظر گرفتن اين نقص فقط اسناد باقي مانده از فعاليتهاي اجتماعي دورههاي گذشته ميتواند ما را در به دست آوردن تصويري روشن از انواع هنرهاي رزمي موجود در آن زمانها ياري دهد و از آنجا که اصطلاحات و واژههاي به کاررفته در اسناد مزبور به طور کامل و دقيق تعريف نشدهاند، اظهار هرگونه نظر، از دقت بالايي برخوردار نخواهد بود. بنابراين، ادامه تحقيقات در اين راه داراي ضرورت خاصي است تا بتوان با کنار هم گذاشتن اطلاعات گوناگون تصوير تاريخي واضحي از تکواندو به دست آورده و يافتهها را مطابق با معيارهاي جديد تنظيم نمود.
تکواندو در دورههاي باستاني و عصر جديد
کره مانند بيشتر کشورها داراي هنرهاي رزمي خاص، به منظور دفاع شخصي و دفاع ملي است. هنرهاي رزمي در کره عمدتاً براي دفاع در مقابل کشورهاي ديگر و دفاع در مقابل جانوران وحشي بنيان نهاده شده است. مردم کره قبل از پيدايش و توسعه سلاح، مجبور بودند دست خالي به مبارزه با دشمن بروند. هنرهاي رزمي کاربردهايي نيز در شکار، جنگ، ورزشهاي بدني داشتند. به موازات پيشرفت زمان، سازماندهي هنرهاي رزمي نيز پيشرفت کرده و عليرغم اين که اين هنرهاي رزمي به علت خشن بودن طبيعت به عنوان روشهايي براي مبارزه به کار ميرفته, مسابقات سازمان يافتهاي نيز بر مبناي آنها اجرا ميشده است. حالات و حرکات حيوانات وحشي به عنوان الگوهايي براي دفاع و حمله مورد تقليد قرار گرفته و در مجموع به صورت ورزشي به نام تکواندو درآمد.www.honarhayerazmi.com
دوران سلسلههاي سه گانه
الف) کوگوريو (37ق.م تا 668م): سلسله کوگوريو در سال37 قبل از ميلاد تأسيس و در منچوري غربي(کره شمالي) مرکزيت يافت. استان تونسکو، پايتخت اين سلسله از تأسيس تا سال 427 ميلادي بود. در اين استان دو مقبره به نامهاي «مويونگ چونگ» و «کاکجوچونگ» کشف شده است. نقاشيهاي موجود در ديوارهاي اين دو مقبره نشانگر طرز زندگي مردمان زمان کوگورير است.
ديوارنگاره مقبره «کاکجوچونگ»، دو مرد را در حال کشتي گيري نشان ميدهد و در سقف مقبره «مويونگ چونگ» دو مرد در حال نبرد نقاشي شده است. از حالتهاي اين تصاوير، چنين به نظر ميرسد که فن به کار رفته، از همان دسته فنوني است که در تکواندو به کار ميرود. در نتيجه، اين تصاوير ميتوانند شواهد قابل اعتمادي باشند براي اين نظريه که تکواندو در دوران سلسله کوگوريو وجود داشته است.
در اين دوران يک سازمان دولتي مسئول به اجرا گذاشتن سيستمي از ارزشهاي متعالي بود که در آن به بهترين جنگجويان و کساني که از نظر تواناييهاي جسمي در حد بالايي بودند، پاداش و مناصب فوقالعادهاي اعطا ميشد. چشمگيرترين سيستمهاي اين دوره به دست ششمين پادشاه سلسله به نام «شاه تاجو» بنيان نهاده شد که به سيستم «سون با» معروف بود. اين واژه که گاه به صورت «سون اين» نوشته ميشود به معني راهب با قدرتهاي مافوق بشري است. واژه «سون با» که به معني مردي که صاحب تواناييهاي جنگي بالايي است، بعدها انتخاب شد.
شاه تاجو در ماههاي مارس و اکتبر جشنهايي ترتيب ميداد که به نام «سين سودو» معروف بود. در اين جشنها ورزشهاي گوناگوني به نمايش گذاشته ميشد که از آن جمله: رقص شمشير، تيراندازي، تاک گيون (صورت قديمي تکواندو) و مسابقهاي که طي آن دو نفر يخهاي موجود در روي رودخانه يا درياچه را شکسته و به آب سرد زير آن داخل شده و در آنجا مبارزه ميکردند، ميباشد. در پايان مسابقات برندگان به دريافت لقب «سون با» مفتخر ميشدند. سون باها در زمان صلح مأمور حفاظت از سلطنت، ساختن جادهها و عمارات و انجام کارهاي عمومي پادشاه بودند. اين مردان در زمان جنگ با شجاعت خارج از وصف خود مسئول دفاع از قلمرو پادشاهي بودند. «سون با»ها موظف بودند که موهاي سر خود را کوتاه نگه دارند و به همراه پوشاکشان کمربندي به خود ميبستند که از بهترين ابريشمها بافته ميشد.
از ميان سون باها آنهايي که داراي قدرتها و مهارتهاي استثنائي بودند، انتخاب و با نام «استادان» شناخته ميشدند. اين استادان مانند آموزگاران بودند و موظف به کوتاه نگاه داشتن موهاي سرشان نبودند و لباسهايي که از بهترين ابريشمها تهيه ميشد، به تن ميکردند. عاليترين مقام اين استادان «دو ـ دا ـ هيونگ» ناميده ميشد. دو داهيونگها در زمان جنگ، سون باها را جمع کرده و به دفاع از ولايت خود ميرفتند.
در اسناد بازمانده از امپراطوريها، کلمه «سوباک» به چشم ميخورد. سوباک شکل قديمي هنر رزمي کره است که بعدها در چين و ژاپن رواج يافت. اين هنر امروزه در چين «کوون ـ بوب» و در ژاپن «جودو» ناميده ميشود. متأسفانه سوباک طي امپراطوري «يي» مورد توجه چنداني قرار نگرفت.
ب) سيلا ( 57 م تا 935 م): در زمان حکومت اين پادشاهي سازمان نظامي، آموزشي و اجتماعي وجود داشت که «هووارنگ دو» ناميده ميشد. اين سازمان توسط شاه «جين همه اونگ» تأسيس شده بود که از پنج اصل پيروي ميکرد: وفاداري ايثارگرانه نسبت به ملت، احترام و اطاعت از والدين، شجاعت در جنگ و تمرين براي به کارگيري خشونت و کشتار. اين سازمان به منظور ايجاد فکر و جسم قوي بنياد نهاده شده بود. هووارنگ دو به انواع مختلف هنرهاي رزمي از جمله سوباک آراسته بود. فقط جواناني از خانوادههاي نجيب اجازه عضويت در اين سازمان را داشتند. اين سازمان و اصول ياد شده يکي از مهمترين عوامل اتحاد ولايات در اين دوره بود و نقش استخوان بندي جامعه سيلا را بازي ميکرد.
ج) پاک جه(18 ق.م تا 600 م): در دوران حکومت اين پادشاهي، هنرهاي رزمي از رونق چنداني برخوردار نبودند و در نتيجه شواهد کمي از هنرهاي رزمي در اين دوران به يادگار مانده است. ولي مدرکي که از اين دوره بجامانده و «جا ـ ونگ اون کي» ناميده ميشود، نشان ميدهد که يک هنر رزمي توسط مردم عادي و ارتش دنبال ميشد. اين هنر رزمي بر روي استفاده از دستها و پاها تکيه ميکرد.
د) امپراطوري کوريو (935 م تا 1392 م ): در زمان حکومت اين سلسله جشنهاي سالانه گوناگون برگزار ميشد. براي تعيين تاريخ جشنها تقويم قمري به کار ميرفت. آغاز سال قمري (سول نال) جشن گرفته ميشد. زمان برگزاري جشن سال به سال نسبت به تغيير موقعيت ماه تغيير ميکرد. آغاز بهار (سام گيت نال) در سوم مارس جشن گرفته ميشد. جشن ماه مه (دانو) در روز پنجم ماه مه و جشن ماه ژوئن (يودو) در پانزدهم ماه ژوئن برگزار ميشد. رسيدن ماه درو (چوسوک) نيز در پانزدهم ماه اوت جشن گرفته ميشد. در جشن دانو مسابقات مخصوصي از قبيل کشتي گيري و چوگان بازي روي اسب که جنبه جسمي داشتند، رواج بيشتري داشت.
در تاريخ کوريو گزارش شده است که اين سلسله به بازيهاي جسمي جشنها بها ميدادند و شاه چونگها از سربازانش ميخواست که به ورزش سوباک (شکل باستاني تکواندو) بپردازند. پادشاه خود به مشاهده بازيها مينشست و به افرادي که داراي مهارتهاي فوق العاده بودند، مناصب رفيعي در دستگاه ميداد.
هـ) سلسله «يي» ( 1392م تا 1910م): شاه تاجو مؤسس سلسلة «يي» بوده است. او مروج بعضي افکار ايده آليستي بود. در اين دوره کارگزاران دولتي بيشتر از افسران نظامي مورد توجه بودند. در نتيجه هنرهاي رزمي در اين دوره رونق چنداني به دست نياورد. چرا که از محبوبيت افتاده بود. ولي با اين حال وزارت دفاع ملي وقت براي انتخاب سربازان خود روي مسابقات سوباک سرمايه گذاري ميکرد. در اين زمان سازمان دفاع ملي به نام «او هونگ بو» مسئول برگزاري مسابقات سوباک بود. در آن زمان کتابي به نام «مو يه دو بو تونگ جي» جمعآوري شد که داراي تصاويري از حرکات و اشکال هنرهاي رزمي مختلف از جمله «سوباک»، «تاک گيون» و چند روش سلاح دار بود. هم اکنون بيشتر مطالب اين کتاب در تکواندوي مرسوم مورد اجرا قرار ميگيرد.
تکواندو یک هنر رزمی کره ای و یکی از ورزشهای المپیکی است. این رشته دارای بیشترین تعداد ورزشکار درمیان هنرهای رزمی در سراسر دنیا ست.
فنون تکواندو از ورزشهای سنتی تاریخ کره استخراج و پس از جنگ جهانی دوم با تلاش مستمر اساتید هنرهای رزمی کره جنوبی در قالب یک ورزش رزمی مدرن به دنیای هنرهای رزمی عرضه شده است.
اگرچه این ورزش تأثیراتی از کاراته پذیرفته و شباهتهایی نیز با برخی سبک های جنوبی کونگ فو در آن به چشم می خورد، اما استیل خاص این رشته دفاعی که متکی بر ضربات پا با حداکثر قدرت است و بر حفظ فاصله فیزیکی با دشمن و طراحی فنون برای دور کردن مهاجم تاکید دارد، آن را از تمام سبک های رزمی موجود متمایز می کند.
قدمت این رشته به گواهی دیوارنگاره ها و نقاشی های به جا مانده در مقبره های «کاگجوچونگ» و «مویونگ چانگ» در کره شمالی (منچوری غربی) به 20 قرن پیش می رسد.- دریکی از این تصاویر مردی در حال اجرای یک فن دفاع با دست ترسیم شده که کاملاً مشابه ضربه اول گول ماگی (دفاع بالا) در تکواندو است.- همین موجب شده تا تکواندو تاریخی کهن تر از سایر ورزشهای مرسوم در شرق آسیا مانند کاراته و کونگ فو داشته باشد.
شواهد قابل اعتمادی وجود دارد که شکل امروزین تکواندو از رشته های رزمی «سوباک» و «تکوان» که در دوران حکومت سلسله گوجوریو (37 ق.م تا 668 م) در شمال کره تمرین می شده، اقتباس شده است. در این دوران اهمیت زیادی به توانائیهای جنگی داده می شد و مسابقات منظمی برگزار می شد، شامل؛ رقص با شمشیر، تیراندازی، نبرد تن به تن، مبارزه ای که در آن دو نفر با شکستن یخ روی دریاچه وارد آب سرد شده وبه مبارزه می پرداختند.
در دوران پادشاهی سیلا (57 م تا 935 م) که بر بخش های جنوبی شبه جزیره کره حکم می راند نیز توجه خاصی معطوف هنرهای رزمی بود. در این حکومت سازمانی نظامی، آموزشی،اجتماعی به نام «هوارانگ دو» وجود داشت، آموزش انواع هنرهای رزمی به ویژه سوباک نیز از جمله فعالیت های این سازمان بود.
اگرچه در این دوران هوارانگ دو فنون گلاویزی و ضربات دست فراوانی را وارد سوباک کرد، اما پس از آن میل چندانی به تمرین این نوع فنون در کره وجود نداشت و این رشته به شکل اولیه آن که بر مبنای ضربه زدن و جلوگیری از نزدیک شدن دشمن استوار بود، ادامه یافت. تکنیک های گلاویزی سوباک که «یوسول» نامیده می شد، بعدها با ورود به ژاپن پایه گذار ورزش «جودو» شد.
تمرین هنرهای رزمی در زمان امپراتوری قدرتمند «کوریو» (935 تا 1392) نیز رواج زیادی داشت، در جشن های سالانه گوناگونی که در این سلسله بر گزار می شد، علاوه بر ورزشهای رزمی به مسابقات کشتی و چوگان نیز بهای زیادی داده می شد.
روی کار آمدن سلسله یی (1392 تا1910) که مبتنی بر تفکرات ایدئالیستی، رواج بودیسم و زدودن افکار کنفوسیوس از این کشور بود، کاهش نقش نظامیان در حکومت را نیز در پی داشت. این وضعیت اگرچه از رونق هنرهای رزمی کاست، اما تکامل این فنون تا هنگام اشغال کره توسط ژاپن در 1910 ادامه داشت.
در دوران حکومت استعماری ژاپن هنرهای رزمی بومی کره نیز مانند دیگر مظاهر فرهنگی این کشور با ممنوعیت مواجه شد، ژاپنی ها مدارس کاراته را در این کشور تأسیس و آموزش آن را جایگزین تکواندو کردند.
آموزش هنرهای رزمی کره ای در این دوران به طور مخفیانه در مناطق کوهستانی صعب العبور توسط گروه های کوچک ادامه داشت.
تکواندو مدرن(تاپ تکواندو )
پس از پایان جنگ و آزادی کره ورزشهای رزمی سنتی این کشور تا حد زیادی با رشته های ژاپنی همانند کاراته، کندو و جودو آمیخته شده بود، در عین حال بسیاری از رزمی کاران کره هم با آموختن هنرهای رزمی چینی آن ها را وارد کره کرده بودند. در آن زمان بیشتر اصطلاح های «تانگ سو دو» و «کونگ سو دو» برای نام گذاری ورزشی که بعدها به تکواندو معروف شد، به کار می رفت.
تلاش برای بازسازی تکواندو و بازگرداندن آن به حالت اصلی خود در نهایت منجر به تبدیل این رشته به ورزش ملی کره و محبوبترین سبک رزمی در سراسر دنیا شد:
1961 - «انجمن تا سو دو» تأسیس شد. هدف این نهاد ایجاد یگانگی در هنرهای رزمی کره ای بود.
1962 – تکواندو به عنوان یک بازی رسمی به چهل و سومین دوره بازیهای ملی کره جنوبی وارد شد.
1965 - «انجمن تا سو دو» به«انجمن تکواندو» تغییر نام داد.
1972 - «کوکی وان» تأسیس شد. این باشگاه تا امروز بالاترین مرجع فنی تکواندو بوده است.
1973 – تأسیس «فدراسیون جهانی تکواندو»
1973 – برگزاری نخستین دوره بازیهای جهانی این رشته در کره با شرکت 200 ورزشکار از 19 کشور. آمریکا، تایوان و مکزیک در جدول رده بندی پس از کره قرار گرفتند.
1976 – شورای بین المللی ورزشهای نظامی «سیزم» تکواندو را به عنوان یکی از بازی های خود پذیرفت.
1983 – کمیته بین المللی المپیک «فدراسیون جهانی تکواندو» را به عنوان یکی از اعضای خود اعلام کرد.
1986 – برگزاری تکواندو به عنوان یک بازی نمایشی در بازیهای آسیائی سئول.
1988 – برگزاری تکواندو به عنوان یک بازی نمایشی در المپیک سئول.
1994 – تکواندو به عنوان یک رشته رسمی در بازیهای آسیائی هیروشیما برگزار شد.
2000 - تکواندو به عنوان یک رشته رسمی در المپیک سیدنی برگزار شد.
اولین بار به صورت رسمی در اواسط دهه 1950 گروهی از نظامیان کرهای با هم تصمیم گرفتند این ورزش را که آمیزهای از حرکات آزاد دست و ضربات پا است سازماندهی کنند که پس از آن به تکواندو معروف شد که به سرعت در طول 30 سال اخیر به یکی از موثرترین و کاربردیترین شیوههای دفاع شخصی بدون استفاده از سلاح سرد و گرم تبدیل شد، و امروزه بسیاری از ما به راحتی آن را در طی دورههای کوتاه مدت آموزشی فرامی گیریم.
این ورزش در ایران، امریکا و اروپا نیز هواداران خود را دارد و در میان امریکاییها و بویژه سیاهپوستان بسیار طرفدار دارد و مانند سایر رشتههای ورزشی در کوتاهترین زمان ممکن جای خود را درمیان آنها پیدا کرده است.
:روایتی دیگر
تكواندو ورزشي است كه منشاُ ومبداُشكل گيري آن كشوركره جنوبي (ايالت منچوري سابق) ميباشد . اين كشوردرميان كشورهاي چين وژاپن قرارگرفته وازنظر سوق الجيشي داراي موقعيت خاصي بود كه همواره برسرتصاحب آن مابين اين كشورها درگيري شديدصورت ميپذيرفت ومردم كره با حس ميهن پرستي همواره براي استقلال كشورخودباهر وسيله ممكن به دفاع از تجاوز ، تجاوزگران به سرزمين خود مي پرداختند كه يكي از بهترين روشهاي دفاعي آنان استفاده ازفنون تكواندو بودكه درآن برهه اززمان با نامهاي هوارانگ دو –تكيون و…… ناميده مي شد .
پس از اتحادقومهاي مختلف برعليه تجاوزگران وپيروزي آنان درجنگ وتشكيل يك حكومت واحد دركشور نام كشور ازمنچوري بنام كره كه اين نام الهام گرفته شده ازقوم كوريو كه هسته مركزي اتحاد اقوام كره بود گرفته شده بود ،تغيير پيدا نمود. درهمين زمان نيز ورزش رزمي كره بنام تكواندوثبت گرديد( 15 آگوست 1945 ميلادي ) ومسئولان آن ضمن تدوين قوانين ومقررات آموزشي واداري اين ورزش دركره شروع به فعاليت جهت گسترش آن درديگركشورهاي جهان شدند ونتيجه آن پس ازگذشت حدود شصت سال تلاش مستمر،حضورورزش تكواندوبعنوان يك ورزش مدرن امروزي دربزرگترين ميادين ورزشي جهان اعم ازتورنمنت هاي بين المللي – قهرماني قاره اي (آسيا – اقيانوسيه – اروپا – آمريكا – آفريقا ) قهرماني جام جهاني – قهرماني جهان (ازسال 1973)وازسال 2000 نيزبعنوان يك رشته رزمي رسمي وازبزرگترين ومعتبرترين ميادين ورزشي جهان يعني المپيك گرديد كه دراين اولين المپيك (سال 2000) كشور عزيزمان ايران با دوسهميه بازيكن منتخب شده ازسوي فدراسيون جهاني بنام هادي ساعي ومجيد افلاكي وسرمربي تيمهاي ملي حسن ذوالقدري شركت نموده ودروزن پنجم هادي ساعي با تمام مشكلات سياسي واداري موجود كه اثرگذار درنتابج مسابقات بين المللي ميباشدموفق به كسب يك مدال برنز ارزشمندازالمپيك گرديد .
درسال 1349 (مطابق 1970 ميلادي )با مطالعاتي كه درسيستم نظامي كشورجهت تقويت وتربيت نيروهاي تخصصي وويژه ارتش انجام گرديد تكواندو با توجه به مهارت خاص فيزيكي وچابكي وكاربردهاي فني آن مورد توجه مسئولان وقت قرار گرفته وبعنوان يك درس اصلي آموزشي نيروهاي ويژه چترباز (تيپ نوحه ) تعيين گرديد .جهت آموزش آن نيزاساتيد اين ورزش (كيم سورين – كيم يانگ هونگ )ازكشوركره دعوت شده واين اساتيد آموزش فشرده وسخت آنرا درپرسنل منتخب نيروهاي مخصوص شروع نمودند كه پس از اتمام اين دوره فارغ التحصيلان آن اساتيدوپيشكسوتان حاضر: استادمحمداسماعيل آذرپاد - استاد داودارجمند – استاد كاظم رضايي – استادسليمان علي نسب – استاد شيراسب واستادان زنده ياد، شادروان حسن زرشكي – شادروان قاسم نقيب زاده – شادروان منصور فكوري وديگر فارغ التحصيلان بودند واز سال 1350 توسط همين اساتيد آموزش آن درباشگاههاي تهران دخانيات – كيان – نيكنام و……… به ميان ورزشكاران علاقه مند به ورزشهاي رزمي برده شد وپس ازحدود بيست وسه سال آموزش وتلاش حاصل آن تعداد كثيري مربي وداور وقهرمان توسط اين اساتيد وشاگردان اوليه وثانويه آنان درسراسركشورميباشد .
فدراسيون تكواندو ازسال 1363 مستقلاً به رياست آقاي سيدمصطفي صفوي تشكيل يافته وپس از تكميل بافت اداري وتشكيلاتي ، بمنظور يكپارچگي در امرآموزش ازيكي از اساتيد كره بنام شين چال كانگ دعوت بعمل آورده ونسبت به برگزاري كلاس آموزش مربيگري رسمي اقدام نمود . اين استاد چندسال نيز رهبري تيمهاي ملي را بعهده گرفت واكنون بعنوان رئيس كميته فني فدراسيون با فدراسيون همكاري مينمايد وهرساله نيز سميناربين المللي هماهنگي مربيان كشور را برگزار وآزمون بين المللي درجات كمربند را برعهده داردكه خدمات اين استاد به تكواندوكاران ايران كاملاً مشهود ميباشد. آموزش تكواندو از بدو شروع درايران (1350 ) تا به امروز مبتني برآخرين اصول وسيستم جهاني بوده ودرطول ساليان با استفاده ازتجارب بين المللي وكشوري هرساله نسبت به بهبود روشهاي آموزشي تلاش نموده است وامروز شاهد آن هستيم كه آخرين متدهاي آموزشي اعم از مربيگري – داوري – مبارزه دركشور مبتني بر اصول انسان سازي متعادل براساس احكام اسلامي آموزش داده ميشود وفدراسيون بعنوان منبع رسمي وقانوني دركشور وهيئتها ي استانها بعنوان نمايندگان فدراسيون كليه امور اين رشته ورزش را تحت پوشش قرار داده اند ووجود همين قوانين ومقررات ورعايت ونظارت برروند حركتي واجرايي آن توسط مسئولان مربوطه حاصلش اخذ تجارب واصلاح وبهبود روشها ميباشد كه نتيجه آن پيروزي قهرمانان ارزشمند تيم هاي ملي درميادين مسابقات مختلف اعم از قهرماني كشوروليگ كشوري وليگ استان – دركليه رده هاي سني وبه اهتزاز درآوردن پرچم وترنم سرود كشورمان دركليه ميادين مسابقات بين المللي ميباشيم واين پيشرفت چنان مورد توجه كشورهاي ديگر قرار گرفته است كه اساتيدي ازكشوربراي آموزش با درخواست رسمي فدراسيونهاي كشورهاي مختلف به آن كشورها اعزام گريده اند
ارتباط : همراه 1062010-0919 ایمیل : honarhayerazmi@gmail.com صندوق پستی : تهران 461-14515 |