مینیسک - تشخیص و درمان

آسیب مینیسک

ورزش در عین سودمندی فراوانی که دارد در برخی موارد ممکن است باعث آسیب در وزشکاران  شود،. یکی از نواحی شایع آسیب  در رشته های مختلف ورزشی ، زانوست.

زانو یک مفصل لولایی است  که در بالا توسط استخوان ران و در پایین توسط استخوان درشت نی تشکیل شده است مفصل زانو توسط عضلات و رباط های اطراف خود پایدار شده است . عضله چهار سر رانی در قدام ران و عضله همسترینگ  در خلف ران قرار دارند که باعث راست شدن و خم شدن زانو می شوند . دو رباط به نام رباط صلیبی قدامی و رباط صلیبی خلفی در زانو وجود دارد که مانع جابجایی قدامی و خلفی زانو می شود . همچنین رباط های طرفی زانو نیز در پایداری زانو و جلوگیری از حرکات جانبی زانو نقش موثر و مهمی را دارند .

             
در مفصل زانو ،دو منیسک داریم که یکی در طرف داخل و دیگری در خارج قرار دارند. جنس این منیسک ها غضروفی – فیبری است و داخل آنها مقعر و خارج مینیسک ها محدب است در نتیجه در برش عرضی به صورت سه گوش دیده می شوند. غیر از قسمت محیطی مینیسک ها سایر قسمت های آن خونرسانی ضعیفی دارد . وظایف اصلی منیسک ها به شرح زیر است :

1-    افزایش پایداری مفصل زانو با عمق بخشیدن به سطح مفصلی
2-    انتقال و پخش نیرو های وارده به مفصل
3-    افزایش نرمی مفصل
4-    جذب شوک های ضربه
بسته یا اینکه شکل پارگی منیسک چگونه است و در کدام قسمت از آن قرار دارد پارگی های منیسک  به انواع مختلفی تقسیم بندی می شود. پارگی ها ممکن است طولی، عرضی، مایل ، دسته سطلی ، شاخی ،به صورت زبانه ای (آویخته) ، یا مخلوطی از انواع قبلی باشند.
پارگی های منیسک هم در حین ورزش می تواند رخ دهد و هم در سایر فعالیت های غیر ورزشی ممکن است ایجاد شود . حرکاتی مانند چرخش تنه روی زانوی خم شده که موجب می شود ران روی ساق بچرخد می تواند موجب پارگی مینیسک شود . برخورد های فیزیکی نیز می تواند از سایر علل پارگی منیسک ها باشد .مثلا تکل زدن در فوتبال ، همچنین متعاقب پارگی های لیگامان صلیبی قدامی نیز مینیسک می تواند پاره شود این پارگی می تواند همزمان با پارگی لیگامان صلیبی قدامی باشد یا اینکه بعد از گذشت مدتی از آسیب لیگامان صلیبی قدامی ، این پارگی اتفاق بیفتد . سایت هنرهای رزمی

در مطالعات زیادی مشخص شده است که بعد از گذشت 3 ماه از آسیب لیگامان صلیبی قدامی افزایش معنی داری در پارگی های منیسک داخلی رخ داده است . با افزایش سن منیسک ها نیز مانند سایر اعضای بدن تحت تاثیر فرایند پیری قرار می گیرند و در نتیجه با یک فشار نامناسب ممکن است دچار پارگی شوند . به هر حال پارگی منیسک به هر دلیلی که باشد نکته قابل اهمیت تر از آن تشخیص این پارگی و درمان آن است که به آن می پردازیم .
بعد از پاره شدن مینیسک  ورزشکار احساس درد در زانوی خود می کند ولی معمولا شدت درد به آن میزان نیست که ورزشکار نتواند به رقابت خود ادامه دهد.
در این حالت معمولا بعد از گذشت 24 ساعت زانو متورم شده و دچار محدودیت حرکات می شود . در بعضی از افراد پارگی یمنیسک ممکن است باعث   قفل شدن زانو  شود . در معاینه زانو تندرنس دارد که این دردناکی در خط مفصلی مشهود تر است.

     
تست مک موری (خم و راست کردن و چرخاندن زانو است که با این حرکت ممکن است بیمار احساس درد در مفصل زانوی خود داشته باشد )در پارگی مینیسک مثبت می شود.
معمولا در عکس ساده رادیوگرافی شواهدی دال بر پارگی مینیسک دیده نمی شود ولی با MRI یا انجام آرتروسکوپی تشخیص قطعی می شود .
درمان پارگی مینیسک شامل دو مرحله است یکی فاز حاد و دیگری فاز مزمن.
در فاز حاد آسیب باید در ابتدا فرد را از بازی خارج کرد به وی استراحت داد و زانو را تحت کامپرشن و درمان با یخ قرار داد .معمولا در هر یک ساعت بین 10 تا 20 دقیقه از یخ بر روی موضع استفاده می شود بهتر است از تماس مستقیم یخ با بافت پرهیز شود زیرا ممکن است باعث آسیب پوست شود .  این درمان باعث کاهش تورم و التهاب در بافت آسیب دیده می شود . درمان فاز حاد معمولا بین 48 تا 72 ساعت به طول می انجامد.
در فاز مزمن درمان تاکید بر روی بازتوانی و در صورت داشتن اندیکاسیون ، عمل جراحی است.
نوع درمان بر حسب سن فرد ، میزان فعالیت و تحرک فرد ، میزان و ناحیه پارگی مینیسک  و مدت زمانی که از پارگی گذشته است تغییر می کند .ناحیه ای که در یک سوم خارجی مینیسک قرار دارد دارای خونرسانی خوبی است و پارگی هایی که در این قسمت هستند ممکن است به طور خودبخودی یا با عمل جراحی ترمیم شوند.ناحیه دو سوم مرکزی به صورت خود به خودی یا عمل جراحی ترمیم نمی شود بلکه احتیاج به جراحی و خارج کردن مینیسک به صورت کامل یا نسبی دارند که این عمل معمولا به وسیله آرتروسکوپی و توسط جراح متخصص ارتوپدی انجام می شود.
درمان فیزیوتراپی
بعد از عمل جراحی ورزشکاران باید تحت فیزیوتراپی قرار بگیرند که ممکن است این درمان برحسب نوع عمل جراحی تا چندین ماه طول بکشد و شامل مراحل مختلف درمانی می باشد . بعد از طی این مراحل ورزشکار برای بازگشت به رقابت و شرکت در مسابقات آماده شده است.

دکتر شاهین صالحی