زونا چیست؟ (عوامل و درمان)

 زونا چیست ؟

زونا (به انگلیسی: Herpes zoster)‏ یک بیماری ویروسی است که در اثر دوباره فعال شدن ویروس واریسلا زوستر( آبله مرغان) ایجاد می شود . ویروس آبله مرغان بعد از سپری شدن این بیماری به صورت غیرفعال در بدن باقی می ماند و دراثرعواملی چون استرس، پیری و ضعیف شدن دستگاه ایمنی بدن دوباره فعال می شود. احساس درد و سوزش در یک ناحیه از بدن از علائم اولیه این بیماری به شمار می رود که این درد، ناشی از هجوم ویروس واریسلا زوستر به سیستم اعصاب نخاعی است. در مرحله بعدی بیماری، یعنی 2 تا 3 روز بعد ازتحمل درد، این ویروس به ناحیه ای از پوست که توسط فیبرهای عصبی ، یک ریشه واحد خلفی نخاعی عصب دهی می شوند، انتقال یافته و منجر به بروز وزیکولهای ( تاولهای) متعدد در سطح پوست می شود. این تاولها اغلب به صورت یک نوار مستطیلی شکل از ناحیه ستون فقرات شروع شده و تا جناغ سینه امتداد می یابند.

تعداد این تاولها به مدت 3 تا 5 روز افزایش یافته و بعد از چند روز، مایع درون تاولها خارج شده و به صورت زخم های کوچک ظاهر می شود که بعد از گذشت 2 تا 3 هفته این زخم ها به مرور التیام پیدا می کنند. گاهی اوقات، این علائم در ناحیه صورت و گردن دیده می شود که علت این امر هجوم ویروس آبله مرغان به عصب تری ژمینال است. عصب تری ژمینال در سطح خارجی پل مغزی قرار گرفته وشامل 3 شاخه فوقانی، میانی و تحتانی است که به ترتیب در نواحی پیشانی و چشم ها، میانه صورت و قسمت چانه و گردن گسترده شده است . در صورت گرفتار شدن عصب تری ژمینال، سندرم "رامسی هانت" ایجاد می شود که حواس چشایی، شنوایی و بینایی را دچار اختلال می کند و در بعضی از موارد، به علت پیشرفت بیماری و عدم درمان به موقع، فرد بیمار، بینایی خود را از دست می دهد. همان طور که ذکر شد احساس درد کشنده، یکی از علائم این بیماری است که اکثر بیماران به ویژه افراد مسن قادر به تحمل آن نیستند و گاهی اوقات علی رغم بهبودی ظاهر پوست، فرد بیمار ماهها و حتی سالها از وجود آن رنج می برد . در آمریکا هر سال از هر یک میلیون نفر، 600 هزارنفر به بیماری زونا مبتلا می شوندwww.honarhayerazmi.com

عوامل بروز بیماری زونا
عوامل متعددی در بروز این بیماری نقش دارند از جمله تماس مستقیم با فرد بیمار، ضعیف شدن دستگاه ایمنی بدن به علت بیماری هایی چون ایدز، سرطان و مصرف داروهای متعدد، پیری. افرادی که هرگز بیماری آبله مرغان را تجربه نکرده و کودکانی که قبل از سن یک سالگی به این بیماری مبتلا شده اند، در معرض ابتلا به بیماری زونا قرار دارند این گروه و افرادی که تا به حال در برابر بیماری آبله مرغان واکسینه نشده اند می توانند با تلقیح این واکسن از بروز زونا جلوگیری کنند.

علائم :

علایم اولیه شامل سردرد تب‌ولرز خفیف و احساس بدحال و کسلی است. [۲][۳] به دنبال علایم اولیه فرد دچار احساس درد سوزشی و افزایش حساسیت پوستی در ناحیه‌ای که اعصاب محیطی آن توسط ویروس آلوده شده بوده و دوباره فعال و در حال تکثیر است می‌شود.[۴] شدت در از خفیف تا بسیار شدید متغیر است.[۵] به دنبال آن تاول‌های قرمز و دردناکی که ۴-۵ روز پس از علایم اولیه در سطح بدن به وجود می‌آیند. تاول‌ها معمولاً در روی یک نوار پهن پوست قرمز در امتداد مسیر رشته‌های عصبی حسی در یک درماتوم خاص پوست پدید می‌آیند. درماتوم به یک ناحیه از پوست گفته میشود که عصبدهی با منشا جنینی مشترک داشته باشد . تاول‌ها را غالباً می‌توان در ناحیه قفسه سینه دید که البته تنها در یک طریف بدن گسترش می‌یابند. از علایم شایع می‌توان به تب و لرز خفیف و ا حساس کسالت و همچنین حالت تهوع می‌توان نام بردwww.honarhayerazmi.com

           روز اول                          روز دوم                              روز پنجم                            روز ششم
درمان زونا
اسیکلوویر، یکی از داروهای موثر برای درمان این بیماری است که در نابودی ویروس واریسلا زوستر، کاهش درد و تقویت سیستم ایمنی بیماران نقش به سزایی دارد. در صورت تشخیص بیماری زونا توسط پزشک، مصرف قرص اسیکلوویر 24 ساعت بعد از احساس درد و سوزش و حتی قبل از بروز بشورات جلدی، توصیه شده است دسیکلوویر، فامسیکلوویر، و پنسیکلوویر از جمله داروهایی هستند که گاهی اوقات به جای اسیکلوویر برای درمان بیماری زونا به کار می روند.
کورتیکو استروئیدها نظیر پردنیسون، برای کاهش التهاب و مهار پاسخ ایمنی بدن مورد استفاده قرار می گیرد. تاثیر این دارو بر روی افراد مسن به مراتب بیشتر از افراد جوان است، البته این دارو را باید با تجویز پزشک و با احتیاط مصرف کرد. برای کاهش درد می توان از آنالژزیک ( تشکیل دهنده های درد) نظیر کپسول و همچنین کمپرس آب سرد استفاده کرد. مصرف محلول کالامین ( پودر سرخ رنگ حاوی روی) و آنتی هیستامین ( قرص و پماد)، برای کاهش خارش توصیه شده است. زوستریکس، پمادی است که از کپزاسین تهیه شده و برای جلوگیری از درد حمله ای که در امتداد عصب ها ایجاد می شود، موثر است و مصرف ویتامین های (C,D,E) مولتی ویتامین و ب – کمپلس هم برای تقویت سیستم دفاعی بدن و ترمیم بافتهای آسیب دیده ، مفید هستند.

زونا و طب سنتی ایرانی 
گروهی مدعی‌اند که طب سنتی می‌تواند بیماری زونا را با تجویز یک ترکیب دارویی گیاهی درمان کند. این ترکیب عبارت است از: ۲۵ گرم اسطخودوس + ۲۵ گرم خارخاسک + ۲۵ گرم ریشه ایرسا + ۲۰ گرم گل بنفشه. برای ایجاد این معجون باید تمام موارد فوق را نیم‌کوب و سپس دو قاشق غذاخوری آن را در ۵۰۰ سی‌سی آب کمی بجوشانید و سپس صاف نمایید. بر اساس این تجویز این دارو باید پیش از هر وعده غذایی به میزان یک فنجان مصرف شود.

با توجه به این که هیچ گونه مطالعه آزمایشگاهی درباره میزان تاثیر این درمان و عوارض جانبی آن انجام نگرفته است، ضروری است در صورت تمایل به استفاده از این روش، قبلاً با پزشک معالج خود مشورت نمایید.

تغذیه و نکات بهداشتی
در مدت بیماری از غلات ، برنج قهوه ای، مخمر آبجو، میوه و سبزی خام، بیشتر استفاده کنید. از مصرف فرآورده های استامینوفن پرهیز کنید، چون باعث طولانی تر شدن بیماری می شود . جدا کردن وسایل شخصی بیمار، تمیز نگه داشتن پوست، مصرف داروهای تجویز شده توسط پزشک، اجتناب از خاراندن و کندن تاولها و قرار دادن موضع آسیب دیده در معرض نور خورشید برای مدت چند دقیقه، از جمله مواردی است که باید رعایت شود.