ورزش زنان شامل همه مسابقات خاص زنان چه در شکل حرفهای، آماتور یا ورزش همگانی در تمام رشتههای ورزشی میشود. مشارکت زنان در ورزش در قرن بیستم میلادی، به ویژه در اواخر آن افزایش چشمگیری یافت. این افزایش تحت تأثیر تغییرات فرهنگی جامعه بود که بر برابری جنسیتی تأکید داشت.
در دنیای امروز شاید هیچ رشته ورزشی که زنان در آن مشارکت نورزند یا آن که ورزش ویژهای برای زنان تلقی شوند یافت نگردد، اما میزان این مشارکت در هر رشته ورزشی و هر کشور تفاوت دارد.
فرهنگ برخی از کشورها (بیشتر کشورهای اسلامی) محدودیتهایی را برای حضور زنان در بعضی از رشتهها به همراه دارد و نیز میزان مشارکت و علاقه آنان در برخی از رشتههای ورزشی مانند بوکس، کشتی، وزنهبرداری و انواع فوتبال بسیار کمتر از همبازیان مرد خود است. در مقابل در تعدادی از ورزشها مانند تنیس، ژیمناستیک، پاتیناژ نمایشی و والیبال ساحلی ورزشکاران زن اهمیت بیشتر یا حداقل برابری با همتایان مرد خود یافتهاند. تعداد دیگری از رشتههای ورزشی نیز مانند نتبال و سافتبال به ورزشهایی زنانه معروف شدهاند.
زنان در ورزش های همگانی
به طور کلی ورزش در دو بُعد حرفهای و عمومی بررسی میشود. ورزش حرفهای به مسابقات رسمی و شغل ورزشکاری برمیگردد ولی ورزش عمومی مربوط به انجام تمرینات ورزشی توسط تمام افراد جامعه و سلامتی عمومی افراد است و حداقل روزانه ۳۰ دقیقه و ۵ روز در هفته توصیه میشود.
از این نظر ورزش و انجام تمرینهای ورزشی در میان زنان جایگاه بسیار پایینی دارد. به عنوان مثال، طبق تحقیقات «فدراسیون ورزش و آمادگی جسمانی زنان» (WSFF)، بریتانیا با بحران آمادگی جسمانی و ورزش زنان مواجه است و فقط یک پنجم (۲۰ درصد) از زنان برای تندرستی خود به تمرینات ورزشی کافی میپردازند، در حالی که ۶۰ درصد زنان تصور میکنند تمرینات ورزشی کافی دارند.
سو تیبالز، مدیر اجرایی WSFF معتقد است به تصویر کشیدن زنان مدل و لاغر اندام در رسانهها، باعث میشود زنان بیشتر به دنبال حفظ لاغری بروند تا تناسب و سلامتی جسمانی. همچنین بسیاری از زنان هنوز فکر میکنند ورزش، غیرزنانه است.به نقل از هفتهنامه شیرزنان، ورزش زنان مسلمان بریتانیا از این هم کمتر است و فقط ۱۳٫۲ درصد این زنان به میزان کافی ورزش میکنند.
ورزش حرفهای بانوان
زنان مسلمان
شرکت زنان مسلمان در ورزش حرفهای به تدریج در حال افزایش است. برای مثال در المپیک تابستانی ۲۰۰۴ زنان ورزشکار کشورهای مسلمان عراق، افغانستان، بحرین، کویت و سومالی نیز حضور داشتند و از جمله حضور رقیه القیصر با پوشش اسلامی در رقابتهای دو ۱۰۰ متر مورد توجه رسانههای زیادی قرار گرفت. همچنین صنعت پوشاک ورزشی در حال سرمایهگذاری و طراحی لباسهای بهتر و مناسبتر برای زنان مسلمان است. اما بعضی از این ورزشکاران در مصاحبههای غیررسمی از حجاب انتقاد میکنند.
زنان ایران
ورود زنان به عرصه ورزش در ایران، به تلاشهای وسیعی که به دوران قبل از انقلاب اسلامی بازمیگردد.
زنان ورزشکار ایرانی در رشتههای مختلفی فعالیت میکنند و مدالهای جهانی کسب کردهاند، مانند اتومبیلرانی (که مشترک با مردان است)، تنیس، تیراندازی، والیبال، فوتبال، بسکتبال، دو و میدانی، انواع ورزشهای رزمی و...
یعضی از ورزشکاران زن ایرانی بسیار مشهور هستند مانند:
ارغوان رضائی قهرمان تنیس ایرانیالاصل که هماکنون در فرانسه بازی میکند.او به «ملکه تنیس ایران» معروف است.
یاسمین سعادت، اولین زن تنیسورایرانی با حجاب اسلامی درمسابقات بینالمللی.
لاله صدیق قهرمان اتومبیلرانی مشترک زنان و مردان در ایرانکه ادعا شدهاست در آخرین مسابقهاش تقلب نمودهاست.او به «شوماخر ایرانی» معروف است.
عناوین ورزشکاران زن ایران در دورههای مختلف المپیک:
المپیک ۱۹۶۴ توکیو اولین المپیکی بود که زنان ایرانی در آن حاضر بودند. در این رقابتها رشته دومیدانی نازلی بیات ماکو در پرش ارتفاع، ژولیت گفرکف در پرتاب دیسک و سیمین صفامهردر دو ۱۰۰ متر و پرش طول نماینده داشت و در رشته ژیمناستیک هم جمیله سروری حضور داشت.
المپیک ۱۹۷۶ مونترال ژیلا الماسی، گیتی محبان و مهوش صفایی شمشیربازان راه یافته به این رقابتها بودند. این درحالی است که در بخش تیمی شمشیربازی هم گیتی محبان، ژیلا الماسی، مهوش صفایی و مریم آچاک با حریفان خود مبارزه کردند.
لیدا فریمان در سال ۱۹۹۶ آتلانتا اولین تیرانداز المپیکی ایران بود که در رشته تفنگ ۱۰ متر بادی حضور داشت و توانست رنکینگ ۴۷ را به دست بیاورد.
المپیک ۲۰۰۰ سیدنی هم منیژه کاظمی در رشته تپانچه ۱۰ متر بادی تیر حضور داشت.
در المپیک ۲۰۰۴ آتن نسیم حسن پور در ۱۰متر تپانچه بادی نماینده ایران بود.
سال ۲۰۰۸، المپیک پکن نجمه آبتین در تیروکمان، هماحسینی در قایقرانی که پرچمدار کاروان ایران دراین رقابت هاهم بود و سارا خوش جمال فکری در وزن منفی ۴۹ تکواند نماینده ورزش بانوان ایران بودند.
در المپیک ۲۰۱۲ بانوان ورزشکار ایران بدون وایلد کارت و با کسب سهمیه مستقیم به المپیک لندن رسیدهاند که زهرا دهقان در تیروکمان، لیلا رجبی در دومیدانی، آرزو حکیمی و سولماز عباسی در قایقرانی، مه لقا جام بزرگ و الهه احمدی در تیراندازی، ندا شهسواری در پینگ پنگ و سوسن حاجیپور در تکواندو نماینده بانوان ایران در این مسابقات بودند. سایت هنرهای رزمی
ورزش معلولین (پارالمپیک) زنان
زنان ایران
در حال حاضر ورزش معلولین در ایران برای مردان ۱۹ رشته ورزشی دارد که از این میان، زنان با وجود اینکه مشکل پوشش و حجاب ندارند، تنها در دو رشته تیراندازی و والیبال نشسته امکان شرکت کردن دارند.
www.honarhayerazmi.com